تعیین درجه زردی نوزاد

تعیین درجه زردی نوزاد

تعیین درجه زردی نوزاد یکی از مواردی است که حتما باید مشخص گردد تا والدین بتوانند در صورت وجود زردی در نوزادشان نسبت به درمان آن اقدامات لازم را انجام دهند.

درجه زردی نوزادان در روز‌های بدو تولد به دلیل سطوح بالای بیلی روبین خون تغییر می‌کند. با توجه به روز‌هایی که از تولد نوزاد می‌گذرد سطح بیلی روبین خون و شدت آن اندازه گیری می‌شود. در صورتی که در ۲۴ ساعت اول زندگی نوزاد بیلی روبین خون نوزاد بالاتر از ۵ باشد، شدت آن زیاد است اما چنانچه درجه زردی نوزاد تازه متولد شده در روز‌های دوم پس از تولد به بعد همین عدد باشد طبیعی بوده و در صورتی بالا محسوب می‌شود که درجه زردی به ۸ یا بیشتر از آن برسد.

درجه زردی برای نوزادان در چه محدوده ای خطرناک است؟

در صورتی که درجه زردی نوزاد در روز‌های سوم تا هفتم بعد از تولد 8 به بالا باشد، باید به پزشک مراجعه کنید. در صورتی که پزشک نوزاد روش فتوتراپی را برای درمان نوزاد تشخیص دهد، باید به توصیه پزشک عمل کرده تا بیماری او برطرف شود. اما اگر درجه زردی نوزاد بسیار بالا باشد و دستگاه فتوتراپی جوابگوی درمان زردی نوزاد نباشد، باید خون نوزاد تعویض گردد.

تعیین درجه زردی نوزاد از تغییر رنگ پوست

اولین قسمتی که شروع به زرد شدن می‌کند سفیدی چشم نوزاد است و پس از آن به صورت نوزاد، قفسه سینه و شکم و پا‌های نوزاد نیز زرد میشود. با زرد شدن هر یک از این قسمت‌های بدن می‌توان درجه زردی کودک را به طور تقریبی مشخص کرد. برای مثال هنگامی که کف دست‌ها و پا‌های نوزاد زرد می‌شود درجه زردی او بسیار بالا است و به احتمال زیاد عدد ۲۰ را نشان می‌دهد اما در صورتی که شکم نوزاد زرد شود، درجه زردی ۱۳ بوده و اگر ران‌های او نیز زرد شده باشد، درجه زردی او ۱۶ می‌باشد.

به منظور تعیین درجه زردی نوزاد به طور دقیق، باید از نوزاد آزمایش خون گرفته شود و اگر درجه زردی بالا باشد، باید نوزاد تحت درمان قرار بگیرد. نکته بسیار مهمی که برای تشخیص علت زردی نوزاد وجود دارد این است که نباید در زیر لامپی که نور آن زرد است زردی نوزاد را تشخیص دهند و باید تشخیص زردی در زیر نور طبیعی انجام گیرد.

عوارض و خطرات زردی در نوزادان

اگر مقدار بیلی روبین سرم خون نوزاد کم باشد، مشکلی نیست و ضایعه‌ای به بار نخواهد آمد ولی اگر تخریب گلبول‌های قرمز وجود داشته باشد و مقدار بیلی روبین هم زیاد باشد (بیشتر از ۲۰ میلی گرم در صد میلی لیتر خون)، این ماده روی سلول‌های مغز اثر گذاشته و موجب ایجاد ضایعات جبران ناپذیری می‌شود که به آن کرنیکتروس می‌گویند. اثر سمی ماده بیلی روبین روی سلول‌های مغز نوزاد در همان هفته‌های اول تولد ظاهر می‌شود، به طوری که نوزاد بی حال شده، شیر نمی‌خورد و به تدریج دچار انقباضات عضلات، اختلال در درک، تکلم و شنوایی می‌گردد.

تعیین درجه زردی نوزاد توسط پزشک متخصص اطفال

متخصص اطفال برای مشخص کردن زردی نوزاد از روش‌های زیر بهره می‌گیرد:

آزمایش خون

بهترین و دقیق ترین روش اندازه‌گیری بیلی‌روبین آزمایش خون است. پزشک آزمایشگاه نمونه کوچکی از خون نوزاد را برای آزمایش می‌گیرد و نتیجه آزمایش را به پزشک متخصص اطفال اعلام میکند.

معاینه بالینی

متخصص اطفال وجود نشانه‌های زردی را در نوزاد بررسی می‌کند.

تست پوست

پزشک اطفال دستگاه بیلی چک را روی پیشانی نوزاد قرار می‌دهد تا میزان بیلی‌روبین را کنترل کند. این دستگاه بازتاب نور خاصی را اندازه گیری می‌کند که از راه پوست تابش می‌شود. ممکن است دقت این روش به دقت میزان زردی نوزاد در آزمایش خون نرسد. ابتلا به زردی در روز سوم تا پنجم نیز بررسی می‌شود. میزان بیلی‌روبین در این زمان در بالاترین حد خود است. اگر نوزاد قبل از سپری شدن ۷۲ ساعت از زایمان (روز سوم) از بیمارستان مرخص شود، باید ظرف دو روز آینده برای معاینه به مطب آورده شود.

مراجعه به جدول زردی نوزادان

میتوان به جدول زردی نوزادان نیز مراجعه و میزان زردی در نوزاد را تخمین زد.

چگونه می توان فهمید که کودک دچار زردی است؟

در اتاق با نور کافی فشار ملایمی روی قفسه سینه کودک وارد کنید، اگر هنگام برداشتن فشار، ته رنگ زردی روی پوست باقی بماند احتمالا نوزاد زردی دارد و لازم است با پزشک خود مشورت نمائید. این روش برای بچه های با پوست روشن بهتر عمل می کند. برای نوزادانی که پوست تیره دارند باید زردی را در سفیدی چشم یا لثه را چک کرد.

تشخیص زردی نوزادان با اپلیکیشن گوشی‌های هوشمند

با اپلیکیشن جدید گوشی‌های هوشمند، می‌توان در چند دقیقه زردی نوزادان را تشخیص داد. خون نوزاد حاوی میزان زیادی بیلی روبین به علت رنگدانه‌های زرد رنگ در سلول‌های قرمز خون ناشی از کبد نارس است. در اغلب موارد، زردی نوزادان نیاز به درمان ندارد، اما اگر این زردی شدید باشد باید نوزاد تحت درمان قرار گیرد.

اکنون اپلیکیشن گوشی‌های همراه برای سنجش میزان بیلی روبین به کمک والدین آمده است.

دستگاه‌های ‌تشخیص میزان زردی نوزاد در برخی بیمارستان‌ها موجود است، اما هزینه آن بالا است و در منزل هم قابل استفاده نیست اما کار کردن با این اپلیکیشن بسیار ساده بوده و دقت آن نیز خوب است. پزشکان زیادی اظهار کردند که استفاده از این مکانیزم  از بسیاری از دستگاه‌های حاضر برای این منظور بهتر است. البته گفتنی است به زودی این تکنولوژی وارد بازار کشورمان نیز خواهد شد.